19 MAYIS 1919 TARİHİNİN ANLAMI VE ÖNEMİ
 
 

UZM. NEŞE ÇETİNOĞLU (*)

19 Mayıs 1919 tarihi, Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki dönüm noktalarından biridir. Atatürk’ün Samsun’a ayak bastığı tarih olan 19 Mayıs aynı zamanda “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanmaktadır. Atatürk Millî Mücadele sıralarında Türk milletini ileri götürecek olanların ve köhnemiş fikirlere karşı gelecek olanların genç fikirler olduğunu görmüştü. Bu nedenle de “gençlik” kavramı Atatürk için ayrı bir önem taşımaktadır. Atatürk gençlerden sık sık bahsederken, yaş sınırı dışında fikri olarak gençliği yani, fikirde yeniliği ifade etmiştir. O’nun şu sözü çok anlamlıdır:“Genç fikirli demek, doğruyu gören ve anlayan gerçek fikirli demektir.” (1)

Atatürk’ün gençliğe armağan ettiği ve “Gençlik ve Spor Bayramı” olarak kutlanan 19 Mayıs tarihinin önemini daha iyi anlayabilmek için Atatürk’ün 16-19 Mayıs 1919 tarihleri arasında gerçekleştirdiği İstanbul-Samsun yolculuğunu bir kez daha hatırlamamız gerekir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin tarihindeki önemli olaylardan biri Atatürk’ün Samsun’a ayak basışıdır. TürkMilleti Birinci Dünya Savaşı sonrasında kötüleşen koşullar içinde kurtuluş çareleri ararken büyük bir lider Mustafa Kemal Atatürk ortaya çıktı ve Samsun’a ayak basarak “Kurtuluş” yolunu açtı. Dolayısıyla Atatürk’ün 16-19 Mayıs 1919 İstanbul’dan başlayan yolculuğu bir kurtuluş dönemini simgeler. Samsun’a ayak basışının taşıdığı önem Atatürk’ün Büyük Nutku’nu 19 Mayıs 1919 Samsun’a çıkışı ile başlatmasından anlaşılmaktadır ki şimdi bu yolculuğu kısaca anlatmaya çalışalım.

Samsun işgal kuvvetleri için önemli noktalardan biriydi. Stratejik bakımdan büyük öneme sahipti ve Karadeniz’den Orta Anadolu’ya açılan en rahat ve güvenilir bir kapıydı. İngilizler 9 Mart 1919 tarihinde Samsun’a askerî birlik çıkarmışlardı. Buna tepki olarak Türk Makinalı Tüfek birliğinden Hamdi adındaki bir teğmenin askerlerini alarak dağa çıkması (2)dikkatleri bu bölgeye çekti ve İngiliz Yüksek Komiserliği’nin de Türk halkının silâhlandığı konusundaki şikayetleri üzerine bu bölgeye güvenilir bir kumandanın olağanüstü yetkilerle gönderilmesine karar verildi. Bu kumandan Mustafa Kemal Atatürk’tü ve Atatürk uzun zamandan beri ülkenin içinde bulunduğu bu umutsuz duruma üzülüyor ve birşeyler yapmak içinAnadolu’ya geçmek istiyordu. Bu O’nun için bulunmaz fırsattır. İstanbul-Samsun yolculuğu öncesinde Atatürk’le Padişah Vahdettin arasında geçen konuşmayı Atatürk şöyle anlatır:(3)

“-Paşa, Paşa!... Şimdiye kadar devlete çok hizmet ettin!Bunların hepsi artık bu kitaba girmiştir (bu bir tarih kitabıdır)! Bunları unutun, dedi, asıl şimdi yapacağın hizmet hepsinden daha önemli olabilir...Paşa, Paşa...Devleti kurtarabilirsin!...

Bu sözlerden hayrete düştüm. Acaba Vahdettin benimle içtenlikle mi konuşuyor?...O Vahdettin ki... bütün yaptıklarından pişman mı olmuştur?Aldatıldığını mı anlamıştı?Fakat, böyle bir yorum ile başka konulara girişmeyi ürkütücü saydım, kendine karşılık verdim:

-Kişiliğe güveninize ve bana bunca yüz verişinize teşekkür ederim...Elimden gelen hizmeti esirgemeyeceğime lütfen güveniniz...”

Atatürk bu konuşmada plânlarının sezilmiş olabileceği duygusuna kapılmıştı ama, O’nu bekleyen ve O’na güvenen bir“Türk Milleti” vardı.

Atatürk ile beraber 16 Mayıs 1919 Cuma günü başlayacak yolculuğa gemi kaptanı İsmail Hakkı Durusu dışında 18 kişi eşlik edecekti. Bu 18 kişinin adları şöyleydi:(4) III. Kolordu Komutanı Kurmay Albay Refet Bey (General Bele), Müfettişlik Kurmay Başkanı Kurmay Albay Manastırlı Kâzım Bey (General DIRIK), Müfettişlik Sağlık Bakanı Doktor Albay İbrahim Talî Bey (ÖNGÖREN), Kurmay Başkan Yardımcısı Kurbay Yarbay Mehmet Ârif Bey(AYICI), Karargâh Erkân-ı Harbiyesi İstihbarat ve Siyâsiyât Şubesi Müdürü Kurmay Binbaşı Hüsrev Bey(GEREDE), Müfettişlik Topçu Komutanı Topçu Binbaşı Refik Bey(SAYDAM), Müfettişlik Başyaveri Yüzbaşı Cevad Abbas(GÜRER), Kurmay Mülhakı Yüzbaşı Mümtaz (TÜNAY),Kurmay Mülhakı Yüzbaşı İsmail Hakkı (EDE), Müfettişlik Emir Subayı Yüzbaşı Ali Şevket (ÖNDERSEV), Karargâh Komutanı Yüzbaşı Mustafa Vasfi (SÜSOY), Kurmay Başkanı Emir Subayı ve Müfettişlik Kâlem Âmiri Üsteğmen Arif Hikmet (GERÇEKÇI), İaşe Subayı Üsteğmen Abdullah(KUNT), Müfettişlik İkinci Yaveri Teğmen Muzaffer (KILIÇ), Şifre Kâtibi, Birinci Sınıf Kâtip Fâik (AYBARS), Şifre Kâtibi Yardımcısı, Dördüncü Sınıf Kâtip Memduh (ATASEV).

Atatürk beraberindeki kişilerle beraber 16 Mayıs 1919 Cuma günü öğleden sonra “Bandırma” adındaki eski bir vapurla Galata rıhtımından ayrılır. 17Mayıs 1919 Cumartesi günü Bandırma Vapuru saat 21.40 sıralarında İnebolu’ya varır. 18Mayıs 1919 Pazartesi günü beklenen yolculuğun sonuna gelinir. Yolcular Kalyon Burnu denilen yerden sandallarla Merkez iskelesine çıkarılırlar. Bu sandallardan birinin sahibi olan İsmail Yurtsever, o zaman için Atatürk’ü tanımadığını söyler,Atatürk’ü sandalda ve Samsun’da iken geniş yakalı lejyon kaputu ve başında kalpakla gördüğünü anlatır. (5)

Atatürk, İstanbul’dan başlayan ve Samsun’da sona eren yolculuk esnasında görevli bir askerdi ve giyimi de buna uygundu ancak Samsun’a ayak bastığı günden birkaç gün sonra asker değil, sivil olarak hareket edecekti.

Atatürk’ün Samsun’a çıkışında gördüğü manzara pek parlak değildi. Şehirde İngiliz işgal kuvvetleri vardı. Pontusçular sokaklarda kol geziyordu. Halk kendisini koruyamayacak durumdaydı. Atatürk bugün müze haline getirilen Hıntıka Palas’ta kaldıkları süre içinde hep bu sorunları düşündü, yolculukta geçirdiği uykusuz geceler sona ermemişti; şimdi de burada uykusuz geceler başlıyordu. Ama, O’nda ve O’nun gibi düşünenlerde bu azim oldukça hiçbir engel aşılmaz değildi.

Kısaca vermeye çalıştığımız bu yolculuk Türk Milleti için bir dönüm noktası oldu ve kurtuluşun başlangıcıydı. Millî Mücadele’yi başlatmak üzere Samsun’da Anadolu topraklarına bastığı 19 Mayıs 1919 tarihinin önemi nedeniyle de 19 Mayıs’ı Türk gençliğine armağan etti. Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi gençlik kavramı genel anlamda fikirlerdeki yeniliği anlatmaktadır.

Atatürk“Gençler!Benim gelecekteki emellerimi gerçekleştirmeyi üstlenen gençler!Bir gün bu memleketi sizin gibi beni anlamış bir gençliğe bırakacağımdan dolayı çok memnun ve mesudum”(6)derken Türk gençliğine olan güvenini de anlatmıştır.

Atatürk’ün şu sözleri hepimiz için bir rehber olmalıdır:“Beni görmek demek, mutlaka yüzümü görmek değildir. Benim fikirlerimi benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız, bu kâfidir”(7)demiştir. Atatürk’ü anlamak, yaşadıklarını ve fikirlerini bilmekle mümkündür. Dolayısıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasında yaşanan zorlukları her zaman göz önünde tutarak, 19 Mayısları Atatürk’ün emanetine daima sahip çıkarak kutlamalıyız.
 
 
 
 

(*)Atatürk Kültür,Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi uzmanı.

(1)Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Hazırlayan:Utkan Kocatürk, 3. Basım, Ankara 1984, s.76.

(2)Sabahattin Selek,Anadolu İhtilâli, İstanbul, 1981, s.206.

(3)Falih Rıfkı Atay ve Mahmut Soydan, Atatürk’ün Anıları, İstanbul, 1982, s.153.

(4)Fethi Tevetoğlu, Atatürk’le Samsun’a Çıkanlar, Ankara 1987, s.16; Sadi Borak, Atatürk, İstanbul 1973, s.242; Şevket Süreyya Aydemir, Tek Adam 1919-1922, 2.Cilt,İstanbul, 1983, s.19; Sabahattin Selek, Anadolu İhtilâli, İstanbul 1981, s.213.

(5)Hürriyet, 19 Mayıs 1973, s.4.

(6)Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Hazırlayan:Utkan Kocatürk, 3.Basım 1984, s.164-165.

(7)A.g.e., s.342.

Şile kent meydanında okulumuzun kermesini gerçekleştirdik.Çocuk Gelişimi Alanı öğretmen ve öğrencilerimizin yıl boyunca yapmış oldukları atölye çalışmalarını hem sergilediler hem de satışını gerçekleştirdiler.Emeği geçen öğretmenlerimize ,öğrencilerimize,katkı sağlayan velilerimize ve etkinlik alanını ziyaret eden tüm ziyaretçilerimize teşekkür ederiz.

İlçemizde düzenlenen Atatürk haftası etkinlikleri kapsamında düzenlenen atletizm

yıldızlar kategorisinde 800 metre koşusunda kizlar;
1. Evrim çekim
2. Işıl Gönül
3. ⁠Zeynep Sude Demir

erkeklerde 1200 metre koşusunda ise
1-Yusuf Çalağan
2-Ahmet Arif Kahraman
3-Serhat Aydoğan

Derece yaparak yüzümüzü güldürdüler.Kendilerine öğretmenlerine ve ailelerine teşekkür ederiz.

Bilişim Haftası (1-7 Mayıs) kapsamında bilişim teknolojileri alanı öğrencileri “Siber Saldırı,Teknoloji Bağımlılığı,Siber Güvenlik ,Bilinçli İnternet ve Sosyal Medya kullanımı” gibi konular hakkında bilgilendirme sunumu gerçekleştirmiştir.

Emeği geçen öğretmen ve öğrencilerimize teşekkür ederiz.

Mayıs ayının ilk haftası olan Bilişim haftası olarak kutlanılmaktadır. İnsanları ortak düşüncede birleştiren ve ulusal bilgi toplumu oluşturmayı hedefleyen bilimin, bu bilgilerin bir anlamda yeniden işlenmesi olan bilişimin ve insanın yaşamını bu denli etkileyen, ufkunu açan, uygarlığı hızla geliştiren teknolojinin bilinçli ve faydalı kullanımı üzerinde durmak amaçlanmaktadır.

Ögretmen ve öğrencilerimizin İzmir gezisinden kareler...Emeği geçenlere teşekkür ederiz.

İlçemizde düzenlenen voleybol turnuvasinda kizvoleybol takimimiz, finalde Şile Anadolu Lisesi'ni yenerek ilçe SAMPIYONU olmuştur.

Beden eğitimi öğretmenimiz Ebru Altuntaş ve şampiyon ögrencilerimizi tebrik ederiz

Çocuk Gelişimi ve Eğitimi alanı Mesleki ve Teknik Egitim Genel Müdürlügü koordinesinde

Türkiye çapında gergeklesen "Sifir Atikla Sanat" yarismasina "Doğaya  Yardim Et" isimli çalışmalarıyla katilim sağlamışlardır .

“Emekleriyle ülkemizin gelişmesi ve güçlenmesine katkı sağlayan, başta eğitim ailemizin çalışanları olmak üzere tüm emekçilerimizin 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü kutlu olsun.”

4006 TÜBITAK Bilim Fuarlar Destekleme Programi kapsaminda okulumuzda bilim fuarmiz, düzenledik. İlçe Milli Eğitim şube müdürümüz sayin Hamit İYİGÜN'ün katilimiyla

açiligini gergeklestirdigimiz fuarimiz için, bagta proje koordinatörümüz Şaynaz SOYER hocamiz olmak üzere görev alan tüm ögretmen ve grencilerimize teşekkür ederiz.

İlçemizde düzenlenen Kargi Beri Münazara Yarismasında yari finalinde, Vasif Topçu Fen Lisesi'ni yenerek finale çıkmaya  hak kazanmış finalinde ise Sile Anadolu Lisesi ile karşılaşan okulumuz münazara takimi ilçe 2.si olmustur.Öğrenci ve öğretmenlerimizi tebrik ederiz.

Okulumuz meslek alanlarindan Muhasebe ve Finansman alani tanitimi bugün, 75. Yil Ortaokulu'nda alan ögretmenlerimiz Onur Geçioglu ve Adem Bilgin tarafindan 8. sinif ögrencilerine yapilmistir.

23 Nisan 1920'de Mustafa Kemal Atatürk önderliginde Ankara'da açilan ve yurdumuzun dört bir kösesinden vatansever milletvekillerimizin katilimiyla Milli

Mücadele boyunca milletimizin hakli sesini dünyaya duyurup bu ugurda fedakârca aligan, ulusal egemenlige dayanan yeni Türk devletinin temeli, Gazi Meclisimizin kuruluşunun 104. yildönümü kutlu olsun!

Milli Egitim Bakanligi Destek Hizmetleri Genel Müdürlügü is Saglig ve Güvenliği birminden uzman Güler  Bozyiğit tarafindan öğrencilerimize temel ilk yardim egitimi verilmistir. Kendilerine teşekkür ederiz.

Türkiye Yüzyili Petrol Ofisi Okul Spor Kulüpleri Ligi Hentbol turnuvasinda 50. Yil Spor Kulübümüz rakibi Basaksehir Omer Döngeloglu Spor Kulübünü 11-3 yenerek final yolunda ilk adimini atti. Takimimiz ile beden egitimi ögretmenimiz Ebru Altuntas ve emekli olmasina ragmen takimimiz! valniz birakmayan Cem Karahasanoglu'nu tebrik ediyoruz.